شتاب‌دهنده استارتاپ (Startup Accelerator)، به شرکت‌هایی گفته می‌شود که از طریق آموزش، مشاوره و تامین بودجه، از کسب‌وکارهای نوپا و رو به رشد حمایت می‌کنند. در این روند کسب‌وکارهای نوپا برای مدت زمان مشخص، به یک شتاب‌دهنده ملحق می‌شوند. تجربه شتاب‌دهنده فرآیندی از آموزش جدی، سریع و همه‌جانبه با هدف تسریع در چرخه رشد شرکت‌های استارتاپی و آماده کردن بستری است که موجب ایجاد رشدی چند ساله در عرض چند ماه می‌شود.
برای یک استارتاپ در حال رشد، پذیرش توسط یک شتاب‌دهنده معتبر موفقیت بزرگی محسوب می‌شود. این برنامه‌ها به کسب‌وکارهای نوپا فرصت‌های مالی و آموزش‌های عالی ارائه می‌دهند. این شرکت‌ها دارای تیم‌های متخصصی هستند که در اکوسیستم استارتاپی دنیا و یا کشور محل فعالیت آن استارتاپ شناخته شده بوده و فرصت‌های یادگیری فراوانی را در اختیار ایده‌های نوپا قرار می‌دهند. در این نوشته با جزئیات بیشتر به تشریح مفهوم شتاب‌دهنده، مزایا و معایب همکاری با آنها و معرفی معتبرترین شتاب‌دهنده‌های ایران و جهان می‌پردازیم.
شتاب‌دهنده چیست؟
شتاب‌دهنده در حقیقت یک برنامه رشد کوتاه مدت است؛ که احتمالا باعث ایجاد رشد چند ساله در عرض چند ماه می‌شود. این برنامه مانند اردوگاهی برای آماده‌سازی بازار و توسعه سرمایه‌گذاری عمل می‌کند. مطالعات نشان داده‌اند که کسب‌وکارهای خارج شده از شتاب‌دهنده‌ها که توانسته‌اند در دوره تعریف شده حداکثر امتیاز را کسب کنند؛ بعد از خروج از برنامه، زودتر از سایر استارتاپ‌های هم‌رده، به نقطه عطف رشد خود رسیده‌اند.
مزایای ملحق شدن به شتاب‌دهنده چیست؟
مهم‌ترین مزایایی که شرکت در دوره‌های یک شتاب‌دهنده برای کسب‌وکارهای نوپا به همراه دارد عبارتند از:
تامین بودجه مرحله بذری (Seed Stage): اکثر شتاب‌دهنده‌ها سرمایه اولیه لازم برای مرحله بذری را برای استارتاپ‌های شرکت‌کننده تامین می‌کنند. با این وجود سوال اصلی این است که شتاب‌دهنده‌ها چگونه درآمد کسب می‌کنند؟ پاسخ کوتاه این سوال این است که آنها به ازای دریافت درصدی از سهام شرکت، برای کسب‌وکارهای کوچک، بودجه تامین می‌کنند.
زمان و فضای اختصاصی: شتاب‌دهنده‌ها به استارتاپ‌ها فرصت اختصاصی کافی برای دریافت مشاوره از متخصصان مربوطه ارائه می‌دهند. دریافت بازخوردهای ارزشمند در این جلسات، مسیر توسعه استارتاپ را تسهیل می‌کند. همچنین شتاب‌دهنده‌ها برای راه‌اندازی اولیه کسب‌وکار فضایی اختصاصی فراهم می‌کنند.
افزایش پتانسیل رشد: هدف نهایی این برنامه‌ها، مقیاس بخشیدن به یک کسب‌وکار نوپاست. در نظر گرفتن زمان اختصاصی برای هر پروژه، آموزش تخصصی و فرصت‌های سرمایه‌گذاری در این بستر باعث می‌شود شرکت شما رونق بگیرد.
آموزش: بسیاری از برنامه‌های ارائه شده از سوی این مراکز حاوی آموزش‌های تخصصی و حرفه‌ای هستند. این آموزش‌ها از طریق مشاوران، بنیان‌گذاران موفق، سرمایه‌گذاران و متخصصان به استارتاپ‌ها ارائه می‌شوند. برای این منظور هر کسب‌وکاری که در دوره‌های شتاب‌دهنده پذیرفته شود؛ ملزم است در سمینارها، کارگاه‌های آموزشی، جلسات مربیان و شیوه‌های همکاری و شراکت، حضور داشته باشد.
شبکه‌سازی: بیشتر برنامه‌هایی که از سوی این مراکز تدوین می‌شوند؛ به مشارکت گروهی وابسته هستند. بنابراین شما به عنوان بنیان‌گذار یا همکار یک استارتاپ، در طول دوره رشد خود با دیگر گروه‌ها ارتباط دارید. بنابراین می‌توانید در مورد ایده خود با آنها تبادل نظر کرده و همکاری‌ها احتمالی خود را در آینده شکل دهید. استارتاپ‌های پذیرفته شده در این دوره‌ها با بنیان‌گذاران شرکت‌های موفق نیز همکاری می‌کنند؛ و به یک شبکه از استارتاپ‌هایی که تجربه حضور در این دوره‌ها را داشته‌اند دسترسی دارند.
روز ارائه (Demo day): در این روز هر تیم استارتاپی فعال در شتاب‌دهنده، ایده خود را در قالب یک نمونه اولیه به سرمایه‌گذاران بالقوه ارائه می‌دهد. این سرمایه‌گذاران به اعتبار شتاب‌دهنده در این رویداد حاضر شده‌‌اند.
پرستیژ: شرکت در دوره‌های یک شتاب‌دهنده از نظر سرمایه‌گذاران، نشان پرستیژ کسب‌وکار شماست. این موضوع نشان می‌دهد که تیم شما از مهارت، انگیزه و تبحر بالایی برخوردار است.
افزایش شانس جذب سرمایه: یکی دیگر از مزایای قابل توجه استفاده از برنامه شتاب‌دهنده‌ها، دسترسی به سرمایه‌گذاران خطرپذیر (Venture capital) است. شرکت‌کنندگان در این دوره‌ها از شانس بیشتری برای دسترسی به سرمایه‌گذاران برخوردار هستند.
معایب مشارکت در برنامه‌های یک شتاب‌دهنده
قبل از انتخاب یک شتاب‌دهنده، این نکته را در نظر داشته باشید که برنامه ارائه شده از سوی آن با اهداف تیم شما همسو باشد. در کنار مزایایی که مطرح کردیم؛ شرکت در دوره‌های شتاب‌دهنده دارای معایبی نیز می‌باشد.
از دست دادن بخشی از حقوق صاحبان سهام: بیشتر شتاب‌دهنده‌ها به ازای ارائه خدمات و تامین بودجه، بخشی (معمولا 5 تا 20 درصد) از ارزش سهام استارتاپ‌ها را دریافت می‌کنند.
تعهد به رشد سریع: برای برخی از استارتاپ‌ها، رشد کند منجر به موفقیت طولانی‌مدت می‌شود. مقیاس‌گذاری کوتاه‌مدت برای هر استارتاپی جذابیت ندارد.
ایجاد حواس پرتی: جلسات اجباری و شرکت در رویدادهای اجتماعی می‌تواند مانع تمرکز در برخی از افراد شود.
در پایان برای ورود به یک دوره شتاب‌دهی، بهتر است پیش از هرچیز با شتاب‌دهنده مدنظر آشنا شوید. همچنین اطلاع از دوره‌های جذب استارتاپ، شرایط و مقدمات ورود به دوره‌ها و… کمک می‌کند تا انتخاب بهتر و مسیر هموارتری داشته باشید.